روابط سیاسی،اجتماعی و فرهنگی ساسانیان با دولت های حیره ، پالمیر و هاترا

تاریخ ایران پیش از اسلام ، از جمله مباحثی است که چندانکه شایسته آن باشد ، به آن پرداخته نشده است. عصر طولانی ساسانیان یکی از دورانهای مهم تاریخ ایران است و مملو از اتفاقات و جریان های مختلف سیاسی ، نظامی ، اجتماعی ، فرهنگی ، مذهبی و اقتصادی بوده است. ساسانیان در سال 226 میلادی رسماً قدرت را به دست گرفته و حکومت آنان تا سال 652 میلادی ادامه یافت. آنان پس از روی کار آمدن سعی در بسط قدرت و توسعه قلمرو خود نمودند و سرزمین های زیادی را تصرف کردند ؛ دولتی متمرکز به روش دوران هخامنشی را پایه گذاشتند و دین را با حکومت امتزاج داده بودند. در دوران ساسانی و قبل از آن جاده ابریشم یکی از عوامل ارتباط میان ملل مختلف بود؛ آنان از این طریق از جنبه های مختلف سیاسی ، اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی رابطه داشته و تاثیرات متقابل شگرفی بر همدیگر می گذاشتند. لذا نگارنده با توجه به موضوع پایان نامه در این پژوهش با استفاده از منابع تاریخی دسته اول و مآخذ دیگر بالاخص منابع اصلی عربی ، در حد وسع و توان خود با صرف مدت زمان طولانی به بررسی روابط سیاسی ، اجتماعی .و فرهنگی سلسله ساسانی با دولت شهرهای حیره ، پالمیرا و هاترا پرداخته است. حیره دولت شهری عربی در کنار رود فرات که هوادار ساسانیان و حامی مرزهای ایران در برابر قبائل بیابانگرد و رومی ها بود و اکثر حیات خود را با ساسانیان هم دوره بوده است. حیره پل ارتباطی میان اعراب و ایرانیان می باشد. پالمیرا در سوریه ، قبل از ساسانیان و بالاخص در دوران اشکانی یکی از عوامل ارتباط میان آسیا و اروپا بود. و تاثیر فرهنگ اشکانی از آثار باقیمانده آن به خوبی واضح و ملموس می باشد و در زمان ساسانیان درگیری هایی میان پالمیر و ایران رخ داده بود. هاترا نیز در بین النهرین از ملوک الطوایف اشکانی بوده است. این شهر استحکامات نظامی فوق العاده ای داشته و حاضر به تسلیم در برابر ساسانیان نبود تا اینکه در زمان شاپور اول به دست ایرانیان فتح و ویران گردید.